Takimi i grupit parlamentar të Partisë Demokratike me europarlamentarët të Komisionit të Përbashkët të Stabilizim-Asociimit BE-Shqipëri/ Agron Gjekmarkaj

Të nderuar anëtarë të Parlamentit Europian,
Sot jam këtu për të adresuar gjendjen shqetësuese të lirisë së medias në Shqipëri, e cila sipas indeksit të vitit 2024 të Reporterëve pa Kufij aktualisht renditet e 99-ta nga 180 vende,. Kjo paraqet një rënie drastike që nga viti 2020, duke sinjalizuar një ndryshim shqetësues për vlerat demokratike në Shqipëri.

Rënia e lirisë së medias
Një pjesë e madhe e mediave shqiptare operon nën kontrollin e konsiderueshëm të qeverisë. Kryeministri jo vetëm që ka centralizuar kontrollin mbi përmbajtjen mediatike, por gjithashtu shpesh herë ka perdorur gjuhe jo adeguate , duke i quajtur ata me terma nënçmues si “kazan,” duke nënkuptuar se ata përhapin vetëm “plehra”.
Kjo retorikë nga nivelet më të larta të qeverisë ka krijuar një mjedis armiqësor për gazetarët, një situatë që është përmendur si nga organizatat e gazetarve të vendit por edhe ato ndërkombëtare.


Kontrolli i informacionit nga qeveria
I gjithë informacioni zyrtar nga institucionet shtetërore është i centralizuar përmes Agjensisë për Media dhe Informacion, një njësi qeveritare brenda zyrës së Kryeministrit. Në vend që gazetarët të kenë akses të drejtpërdrejtë në ngjarje dhe konferenca për shtyp, ata marrin informacione të parapërgatitura dhe të mirë kontrolluara .
Ky kontroll nga ana e agjencisë, kundërshtohet nga organizatat vendore dhe ndërkombëtare, të cilat argumentojnë se ai pengon transparencën dhe minon rrjedhën e lirë të informacionit, duke e kthyer informacionin publik në propagandë qeveritare.

Presione ndaj medias së pavarur dhe gazetarëve

Raporti për të Drejtat e Njeriut i Departamentit të Shtetit për vitin 2024 përshkruan mënyrën se si qeveria, partitë politike, bizneset dhe madje edhe grupet kriminale ndikojnë në përmbajtjen mediatike përmes metodave të errëta dhe të papërshtatshme.
Alarmues është fakti që raporti i vitit 2023 nga Qendra për Pluralizmin dhe Lirinë e Medias pranë Universitetit Evropian e rendit Shqipërinë në kategorinë e “rrezikut të lartë” për pavarësinë e medias për shkak të faktorëve si marëdhenja mes politikes dhe biznesit, mungesa e transparencës në financimin e mediave dhe diversiteti i kufizuar i pronësisë.

Presione ligjore dhe financiare ndaj gazetarëve


Gazetarët shpesh përballen me kushte të vështira pune, pa kontrata formale apo mbrojtje në punë, me pagesa te uleta dhe duke vepruar nën rrezik të madh. Raporti i Progresit të BE-së për Shqipërinë për vitin 2023 vëren këto kufizime financiare, të cilat vazhdojnë të dëmtojnë pavarësinë, cilësinë dhe integritetin e gazetarisë shqiptare. Kërcënimet ligjore gjithashtu luajnë një rol, sidomos me paditë PPKPP (Paditë Strategjike Kundër Pjesëmarrjes Publike) të cilat përdorën për të heshtur gazetarët. Vetëm në vitin 2023, rreth 70 padi të tilla janë ngritur kundër gazetarëve në Shqipëri, një numër që reflekton presionet në rritje ndaj lirisë së fjalës.

Sfida institucionale dhe strukturore
Gazetarët gjithashtu përballen me pengesa të mëdha në aksesin ndaj informacionit. Ligjet që garantojnë aksesin publik ndaj informacionit qeveritar zbatohen në mënyrë të pabarabartë. Gazetarët dhe madje edhe deputetët bllokohen rregullisht në përpjekjet për të marrë dokumente zyrtare.
Sistemet e propagandës e komplikojnë më tej situatën, me kanalet sociale të drejtuara nga qeveria që formojnë narrativat, ndërsa mediat kryesore shpesh shmangin mbulimin e çështjeve sensitive që sfidojnë autoritetin e qeverisë.
Shembuj të Censurës dhe Kontrollit mbi Median
Një nga shembujt për shembull, është heshtja mbi protestat e pensionistëve para zyrës së Kryeministrit (vetëm pak ditë më parë) e cila tregon për hezitimin e mediave për të mbuluar histori kritike ndaj qeverisë. Mburrja e kryeministrit për veprimet ligjore kundër gazetarëve për akuza shpifjeje, si në rastin e deputetit Salianji, nxjerr në pah një prirje shqetësuese drejt masave ndëshkuese ndaj medias. Ervin Salianji nënkryetar i grupit të PD, person që nuk ka patur kurrë pushtet, që nuk ka ushtruar kurrë asnjë formë korrupsioni, që ka bërë shërbime publike, gjithashtu prej dy muajsh është në burgun politik duke e rënduar ndërgjegjen e institucioneve dhe shoqërisë sone. Këto për të kuptuar dinamikat.
Në përfundim, gazetarët shqiptarë po përballen me një mjedis të vështirë—nga kontrolli i mesazheve nga qeveria, deri te kushtet e vështira të punës dhe kërcënimet ligjore. Edhe me këto vështërsi ata vazhdojnë të jenë mbrojtësit kryesorë të lirisë së shprehjes dhe mendimit në Shqipëri. Le të adresojmë këto shqetësime me urgjencë. E ardhmja demokratike e Shqipërisë varet nga kjo.

Ndiq intervistat e fundit
Artikuj të ndërlidhur
Ndiqeni Partinë Demokratike në rrjete sociale