FJALA E ISH-AMBASADORIT GJERMAN, WERNER DAUM
Gjatë vizitës në Bashkinë e Kavajës, ish-ambasadori gjerman Werner Daum u nderua me një Certifikatë Mirënjohjeje nga kryetari Fisnik Qosja, për kontributin e tij në momentet historike të vitit 1990.
Daum kujtoi se ishte në Shqipëri nga 1987 deri në korrik 1990, kur ambasada gjermane u shemb fizikisht dhe simbolikisht. Megjithatë, ai tha se ajo periudhë shënoi lindjen e lirisë në Shqipëri , një ndryshim që nuk erdhi nga jashtë, por nga vetë shqiptarët, veçanërisht të rinjtë dhe intelektualët.
Daum kujtoi me respekt Ismail Kadarenë si simbol të shpirtit të lirë dhe tregoi se edhe ai përballej me hetime nga regjimi për takimet me të.
Pas largimit nga Shqipëria, Daum punoi për të afruar vendin me publikun gjerman përmes një ekspozite të madhe në Mynih (2001) dhe më pas në Vjenë, me mbi 32,000 vizitorë. Ajo përfshinte ikona shqiptare, artefakte dhe skena nga jeta tradicionale, duke nxjerrë në pah bukurinë dhe trashëgiminë shqiptare.
“Jam krenar që ndihmova në sjelljen e kësaj bukurie në Gjermani,” tha Daum, duke falënderuar Kavajën për nderimin.
FJALA E PLOTE
Unë isha këtu për tre vjet, që nga viti 1987, kur hapa ambasadën, deri në korrik të vitit 1990, kur ambasada ime u shemb në kuptimin fizik. Por jo vetëm ndërtesa e ambasadës shkoi drejt rrënimit, por edhe marrëdhënia që unë përpiqesha të ndërtoja me popullin shqiptar, me shoqërinë, me intelektualët, gjithçka dukej sikur ishte humbur.
Por, përkundrazi, ajo që ndodhi ishte lindja e diçkaje të re dhe të bukur.
Ishte lindja e lirisë. Nuk do të thosha se ishte menjëherë demokracia në Shqipëri, por ishte padyshim lindja e lirisë. Unë pata një dorë të vogël në këtë, por nuk isha personi që solli ndryshimin.
Ata që sollën ndryshimin ishin shqiptarët, populli shqiptar, dhe veçanërisht të rinjtë.
Por unë mendoj se edhe një numër i madh intelektualësh ishin forca të rëndësishme që shtynë përpara ndryshimin, po aq sa edhe ata që morën pjesë drejtpërdrejt në revolucion.
Dua të përmend në veçanti mikun tim të vjetër të mirë, Ismail Kadarenë. Kadare nuk është vetëm vëllai ynë shpirtëror dhe një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit XX, por ai kishte edhe shpirtin e lirisë.
Dhe edhe një njeri si Ismail Kadare, i njohur në mbarë botën, siç më tregoi vetë më pas, pas revolucionit, edhe ai përballej me hetime nga regjimi sa herë që takohej me mua.
Një regjim që dyshon edhe te intelektualët e vet më të mëdhenj është i destinuar të bjerë – dhe jam krenar që pata një dorë, sado të vogël, në këtë proces.
E dua Shqipërinë, e dua këtë vend, natyrën e tij të mrekullueshme, malet, detin, veçanërisht vendet historike, kishat bizantine, qytete si Berati, Korça, Shkodra, Vlora, dhe më duhet të them se i doja shumë shqiptarët.
Pas largimit tim nga Shqipëria, vendosa të sillja Shqipërinë më afër popullit gjerman. Isha diplomat, por gjithashtu edhe profesor universiteti dhe kurator në një muze të madh gjerman.
Organizova një ekspozitë të gjerë për historinë dhe artin shqiptar, e cila u hap në vitin 2001 në Mynih. Ajo pati mbi 32 mijë vizitorë dhe më pas u zhvendos në muzeun e Vjenës, ku pati sërish sukses të madh.
Njerëzit u tërhoqën veçanërisht nga pjesa kryesore e ekspozitës: ikonat madhështore të artit shqiptar, shumë prej tyre nga muzeu i Beratit dhe ai i Tiranës, si dhe skena të rindërtuara nga jeta tradicionale në fshat, kostume tradicionale, me ndihmën e kuratorëve të Muzeut Kombëtar të Shqipërisë.
Jam shumë krenar që arrita të sjell një pjesë të bukurisë së Shqipërisë, të cilën e dashurova aq shumë, pranë popullit gjerman. Dhe për këtë ekspozitë mora edhe një dekoratë nga Presidenti.
