Fjala ne Kuvend e deputetit te PD Igli Cara:
Te nderuar kolege
Ne mbi 6 muaj te kesaj qeverisjeje Meta – Rama, shqiptaret kane pare e degjuar debatet dhe argumentat e shumta te te 2 kraheve politike, mbi problemet e zbatimit te kushtetutes e te ligjit , shkelje te konsesusit politik , heqje nga puna te punonjesve te administrates ,reformen teritoriale , prishje te ndertimeve me leje , emerime te njerezve qe kane probleme me drejtesine , kane pare tritolin, korrupsionin etj. etj.
Kane ndjeshmeri dhe interes te gjitha sa thashe me lart , por per hir te se vertetes , temperatura e debatit rritet dhe cdo shqiptar behet me i vemendshem kur ajo kalon ne fushen e ekonomise , kur flitet per taksat , per pagat , pensionet , cmimet e artikujve baze e te energjise elektrike pra thene me shkurt per te gjitha ato probleme qe lidhen direkt me xhepin e tyre , me cilesine e jetes dhe te familjes.
Gjashte muaj e gjysme te kesaj qeverie ndoshta jane pak per te gjykuar ne menyre te sakte performancen e saj, por populli thote se dielli i mire duket qe ne mengjes ……
Dhe aq me teper, kjo mund te jete nje kohe e shkurter per rezultatet e nje qeverie ,
por jo per nje biznes apo qytetar,pensionist ,punonjes administrate apo ne bujqesi …. qe llogarite i ben cdo dite e cdo fund muaji dhe jo me mandat 4 vjecar.
Pra si perfundim cdo shqiptar sot ….
qe ka votuar per rilindjen apo per opoziten , per ata qe ecin shpejt , apo ata qe ecin ngadale , i arsimuar apo jo , arrin te kuptoje e te thote saktesisht ne ka ekonomi me te mire apo jo ne familjen e tij ,ne jeton me mire apo me keq se 1 vit me pare.
Ne pozicionin e te perzgjedhurve dhe perfaqesuesve te nje elektorati qe na ka votuar per te qene ne kete salle, e kemi per detyre te ndalemi me gjate e ta shohim ndryshe çeshtjen e situates ekonomike.
1-Nga zyrat e qeverise flitet per rritje te mireqenies ne kete vend , per punen e palodhur te kryeministrit de juro Rama me stafin e tij , pse jo, edhe nje ekonomi e bollekut te parajses qe kulmojne te gjiri i Lalzit, te aplikuara ne praktike nga kryeministri de facto, Meta…..
2.- Nga ana tjeter kemi panoramen e paraqitur nga opozita, ku ne kete periudhe ka faktuar cdo dite nje ekonomi ne renie, keq qeverisje ,
-rritje e numrit te papunesise (kjo, jo sipas nesh, por INSTAT)
-ulje e numrit te bizneseve , rritje te taksave
-renie si asnjehere tjeter ne keto 23 vite e fuqise blerese dhe konsumit, mjafton te njiheni me shifrat e ketij tremujori.
Pra, nje vend me performance ekonomike te dobet….
Me te drejte, mund te linde pyetja, cila ka te drejte, qeveria apo opozita ne ate qe percjell e thote?
Ketij debati te madh ndermjet qeverise dhe opozites i ka dhene pergjigje vete Bordi Ekzekutiv i FMN, ku thote fjale per fjale :
a-Shqiperia menjanoi me sukses renien e ekonomise ne recension gjate krizes globale dhe pati nje renie te ritmit te saj te rritjes me te lehtin ne rajon ; (behet fjale per vitet 2009 – 2012 e vazhdim.
Kjo kuptohet qe eshte e thene per qeverine e meparshme dhe jo tuajen, sepse ju 6 muaj e ca keni ne qeverisje .
Por sa thote FMN dhe faktet per qeverisjen tone, kjo mazhorance e sotme – opozite e djeshme, nuk i njohu kurre dhe ne vend qe t’i shtonte me pozitivitet frymen e nje qeverie te re, ekonomise shqiptare , perdori para dhe pas fushate nje demagogji te shfrenuar per nje Shqiperi ndryshe, gjoja qe do te rilindte .
Arriti qe te ndikonte negativisht , duke ulur ndjeshem besimin e investitoreve , te perkeqesonte klimen e biznesit ,
Por nuk u mjaftua me kaq…
Para 3 muajsh, pavaresisht kundershtimit te opozites , grupeve te interesit dhe te gjithe komunitetit te biznesit , me forcen e numrave e te kartonave ju rritet taksat per shqiptaret me justifikim per te rritur te ardhurat dhe per te shlyer borxhin e shtetit ndaj kompanive… (borxh qe realisht duhet shlyer per t’i dhene nje frymarrje biznesit ).
Duke pare tabelat e rezultateve qe na serviren nga qeveria , rezultati i te ardhurave me ato te pritshmet pas rritjes se taksave, eshte larg dhe kjo, fale paaftesise se kesaj qeverie .
E ndodhur ne keto kushte te veshtira, qeveria i ka kerkuar FMN nje asistence financiare per te mbeshtetur rritjen ekonomike dhe stabilitetin makroekonomik te vendit dhe sjell sot, pas shume negociatesh me FMN, nje projekt-ligj per ratifikimin e nje borxhi 330 mil euro per 3 vjet me nje interes te ulet.
Perseris qe argumenti kryesor eshte per te shlyer borxhin ndaj biznesit ,
packa se deri me date 23 qershor, Rama mburrej ne cdo cep te Shqiperise qe do ja dilte vete se kishte te gjithe potencialet njerezore qe te ulte ndjeshem borxhin public, e me nje administrim me te mire te ngrinte te ardhurat dhe te shlyente bizneset.
(ketu besoj te biem dakort qe si qeveri ne keto 6 muaj keni deshtuar )
Mgj.te ne pamje te pare nuk eshte ndonje “qamet”, sepse ky parlament ne keto 23 vite pluralizmi politik ka bere , ben dhe do te beje vendimarrje te tilla , do te votoje sa here qe te jete e nevojshme, edhe marrje borxhi .
Por , te marresh borxh nuk eshte gje e mire dhe per te cituar edhe njehere popullin, “ Nuk mbahet shtepia me miell hua “
Nga te dhenat ne keto 23 vite , qe me siguri ju i dini se vete i keni qenesuar, ne vitin 1997, kur te majtet erdhen ne pushtet borxhi publik ishte 48 % dhe kur e lane pushtetin, ne vitin 2005 ishte rreth -59 % afersisht 11 % me te larte….. ( ndersa ne 8 vjet e rritem vetem 2-3 % ..vitin e fundit nga 60% ne 62 % )
Te njejten gje po beni dhe tani duke rritur, brenda disa muajve, borxhin publik nga 62 % ne 74 % .. (Zoti na ruajt sikur te vazhdoni me te njejtin proporcionilitet cdo vit )- Pra ne 8 vjet ne e rritem 2-3 % ndersa ju per nje vit, deri ne 12 %.
Filozofi e njejte e juaja, por sipas shifrave ju jeni dhe me dobet se qeveria po socialiste e vitit ‘97 .
Te nderuar kolege ;
Tani , me gjithe respektin qe kam per FMN , per te qene dhe te qarte me ata qe na degjojne duhet te pranojme qe m.gj.se quhet Fond ne fund te fundit ajo sillet si Banke dhe si e tille, kur te jep hua, te vendos dhe kushtet qe do te plotesosh dhe n.q.se nuk i realizon, te vendos ne kontrate dhe masat qe duhet te marresh ne rast se deshton.
Por me sa duket, me shume kujdes tregon FMN:
-ku si partnere-klient ne keto 3 vjet do te kete nje qeverisje si kjo e juaja
– ku kryetari de juro Rama dhe ai de facto Meta nuk kane problem te genjejne e mashtrojne (edhe kur kapen mat me ze e figure) , ta perdorin shtetin si ndermarje private ,
– apo duke pare dhe performancen e dobet qe ne nisje dhe korrupsionin gjithnje ne rritje.
FMN si Banke me pervoje ne kete fushe, nuk mund te jete tolerante dhe ne kontrate ju ka vendosur disa angazhime te renda qe do ndikojne drejt per se drejti negativisht tek cdo shqiptar, te cilat per rrjedhoje, duhet t’i dije cdo shqiptar dhe une po i rrjeshtoj:
•Rritja e kapacitetit per te gjeneruar me shume te ardhura ne buxhet per te ulur deficitin, rritje qe do vije nga mireadministrimi dhe rritja e taksave;
•Venia ne kontroll e shpenzimeve publike duke ulur vellimin e investimeve publike,
•bllokimin e rritjes se pagave per 3 vjet dhe indeksimin e pensioneve vetem me nivelin e inflacionit,( pra ate rritje qe pagave qe pame ne keto 8 vite nuk do ta kemi me , dhe pensionet jo e jo)
• uljen e metejshem te numrit te administrates publike;
( pra pervec rritjes se te papuneve , siklet ne vete ky duke pasur parasysh dhe sherrin ndermjet jush per vende pune )
•Ndermarrjes se nje reforme te pensioneve te pleqerise duke synuar nxjerrjen e perfitimeve afat mesme nga rritja e moshes se daljes ne pension si dhe rritjes se kontributeve,
•Uljes se riskut te larte ne sistemin actual te energjise elektrike, duke rritur çmimin e energjise elektrike qe ne muajin qershor te ketij viti per ta sjelle sa me prane çmimit ne tregjet rajonale;
Por nuk mbaron me kaq:
Ne qofte se ju deri ne fund te 6 mujorit nuk do te arrini gjeneroni me shume te ardhura ….
(gje qe sic duken bathet nuk do ta arrini edhe pas rritjes se taksave, sepse rritjen totale ne keto 3 muaj e keni 2,6 % x 4 (3 mujor)= 10,4 % ku ne 1 vit keni planifikuar 13 %),
FMN ne fq.29 te raport. Box 3 , ju ka propozuar si mundesi :
•Vendosjen e tvsh ne arsim;
•Vendosjen e pagesave toll ne rruget e vendit;
•Rritjen me 50% te takses mbi tregetimin e makinave te perdorura;
•Futjen e tvsh per ndertimet-banesat e reja;
•Futja e nje takse per hyrje-daljet nga Shqiperia te popullsise vendase;
•Vendosja e takses mbi pronen (shtepi, toke) sipas vleres;
•Futja e nje takes vjetore per perdorimin e makinave bazuar ne vleren e tyre;
•Rritjen e tatimit mbi te ardhurat e individeve, perfshi dhe interesat e depozitave dhe dividentin nga 10 ne 12% (rritje 20%);
•Vendosjen e nje aksize mbi te ashtuquajtur mallrat e luksit.
Kjo eshte e verteta dhe n.q.se shkohet tek ky skenar cdo gje behet e frikshme , recensionin qe per kaq vite arritem ta mbajme larg e kemi shume prane .
Nje koleg i nderuar i mazhorances, ne komision e ekonomise , pyeti ministrin e financave se kush i paguan kostot e “gabimeve” te qeverise se kaluar ?
Me te drejte ministri i financave u pergjigj “ qytetari shqiptar”
Te njejten pyetje do te beja dhe une sot .
Kush do t’i paguaje kostot ne rast deshtimi te mundshem te kesaj qeverie?
Te nderuar kolege ;
Do te doja te isha optimist per te ardhmen e Shqiperise nen qeverisjen tuaj, por do mundohem t’iu jap shkurt 2 – 3 fakte, qe pa dashur te bej pesimist askend qe na degjon, e kam per detyre t’i them :
-Pas vitit ’92, te gjithe e dime qe sektori privat eshte shtylla e ekonomise shqiptare , eshte sektori qe gjeneron te ardhura dhe punesim ; Por cfare i kemi bere ne keto muaj te veshtira biznesit te madh , perballe konkurences rajonale ne treg ?
Ne keto 6 muaj keni bere politika bllokuese duke rritur taksat… shkurtimisht:…
-Tatim fitimin nga (10% ne 15%) pra rritur me 50 % ,
-takse 400 lek/ per meter katrore mbi pronen ,
-i kemi shtuar pasigurine , mungesen e energjise elektrike , rrezikun per jeten ,
– kontrolle e gjoba pa fund nga tatimoret … etj etj
Ne krahun tjeter, vende fqinje me ne po bejne politika lehtesuese per te thithur investitore dhe shembulli eshte Maqedonia ..
1.Politika lehtesuese … ku me kryesoret jane
-Tatim fitimi me 10 % ( sa ne e kishim ne qeverisjen e PD) pra 50 % me pak .
-Perjashtim total i tatim fitimit ne rastet kur ky fitim investohet serish per te rritur prodhimin.
-Perjashtim total nga tvsh per te gjitha investimet ,makinerite etj.
-Ka krijuar nje zone Franca ne Shkup ku per te gjithe ata qe investojne ne ate zone jane te perjashtuar nga taksat per 10 vitet e pare si dhe reduktim 50 % per taksat personale (TAP) per 5 vitet e para.
-Qiraja per meter katror te shfrytezuar eshte 0,1 euro per 5 vite.
Kaq sa ju thashe mjaftojne qe investitoret e huaj, pavaresisht kostos se rruges, te zhvendosen ne Maqedoni.
Kete nuk e zbulova une, por e mesova nga perfaqesues te bizneseve qe te shtrenguar nga politikat frymemarrese te kesaj qeverie po shohin mundesine per te investuar diku tjeter , `….
Ky ishte nje shembull per biznesin e madh , Fasonin apo prodhimin vendas …
E njejta gje dhe per biznesin e vogel ku sic ju kemi shpjeguar dhe ne debatin e paketes fiskale po i coni drejt mbylljes….
Po ju jap shembuj dhe nga biznesi i vogel ne Dr…. (ku taksat e qeverise + taksat e bashkise se bashku ) ne disa raste jane me here me shume se ne qeverisjen tone …(duhet te sqarojme qe taksapaguesit nuk i intereson ne e merr bashkia apo qeveria)…. sipas tabelave..
Keto 2 raste nga biznesi i madh dhe i vogel ,…qe tregojne se :
– sa pa vizion eshte kjo qeveri per kete sektor , qe ne asnje moment nuk po e sheh per partner, sikurse ka bertitur me te madhe,
– per te kuptuar se cfare mund te ndodhe me kete sektor dhe ekonomine ne pergjithesi ;
– per te kuptuar se sa do te rritet numri i te papuneve (pavaresisht zyrave me ngjyra ndryshe te punesimit) ,
– sa do te bien te ardhurat per shqiptaret dhe me radhe si sistem domino ..konsumi , mbyllja e bizneseve te vogla dhe vendeve te punes , rritja e kredive te keqija bankare dhe si perfundim nje Shqiperi, qoft larg, ne recension ….
Dhe si perfundim, perserisim pyetjen e kolegut te nderuar nga radhet e mazhorances:
Kush do ta mbaje koston ?
Kryeministri de juro ketu prapa meje ?
Kryeministri de facto pak me lart ?
Perseri pergjigja eshte ajo qe dha dhe ministri i financave dhe qe e dime te gjithe ne …Qytetari shqiptar (ku perfshihemi edhe ne) i tanishem dhe i brezave qe do vijne….
Faleminderit…