Fjala e plotë e deputetit te PD Edmond Spaho, në Kuvend:

Te nderuar kolege.

Sot diskutojmë për njërin nga disa akte qe ka nxjerre qeveria e Rilindjes por qe me mire se kushdo përshkruan thelbin e saj. Akti normativ per ndryshimin e buxhetit te vitit 2013 pasqyron idetë e Rilindjes, modelin qe ajo do te ndjeke dhe rezultatet qe gjenerata e re e shqiptareve i premton qytetareve te vendit.

Per te pasur nje gjykim sa me real mjafton te krahasosh disa tregues kryesore ekonomike dhe financiare si, gjendja e ekonomise, mbledhja e te ardhurave, shpenzimet, deficiti buxhetor, borxhi dhe investimet publike per te kuptuar se me cilet kemi te bejme dhe se ku po shkojme.

Qe qeverise Rama i intereson qe gjendja e ekonomise se vendit te paraqitet sa me e zeze, per kete askush nuk ka dyshim. Sa me poshte te jete ekonomia sot aq me lehte harrohen premtimet elektorale dhe aq me thjeshte ngrihen taksat e paralajmeruara se fundi per qytetaret dhe biznesin.

Prandaj edhe baterite kane kohe qe jane drejtuar nga qeverisja qe dorezoi pushtetin, e cila sipas qeverise aktuale e la vendin ne vitin zero, me grope te madhe ne mbledhjen e te ardhurave dhe me nje borxh te paimagjinueshem.

Po a eshte vertet kjo gjendja e ekonomise se vendit? Vleresimet e organizatave te cilat nuk kane objektiva te njejta me Rilindjen flasin per nje pamje ndryshe nga sa shprehen perfaqesuesit e gjenerates se re.

Nuk ka vec pak dite qe jemi njohur me dy vleresime te dhena nga institucione te rendesishme te ekonomise dhe financave boterore, progress raporti i Komisionit te Bashkimit Europian dhe vleresimi per Shqiperine i paraqitur ne takimin e perbashket vjetor te FMN dhe BB.

Ne te dy rastet vleresimi eshte qe ekonomia shqiptare eshte stabel dhe me ritme pozitive te rritjes se produktit te brendeshem. Gjate vitit 2013 parashikohet nje rritje me e madhe e prodhimit te brendshem ne krahasim me vitin 2012. Rritja e PBB do te arrije nivelin e 1.9% ne krahasim me 1.2% qe ishte ne vitin 2012.

E zeze mbi te bardhe kjo do te thote se nuk jemi ne vitin zero sikurse pretendon Rilindja e zotit Rama por jemi ne nje vit ku megjithe veshtiresite e ambientit ekonomik te jashtem, vendi arrin te performoje me mire se mjaft vende te tjera ne rajon.

Le te shohim tani se cili eshte niveli i treguesve me te cilet Rilindja po merr stafeten nga demokratet dhe hopi qe ajo po na siguron nepermjet ndryshimeve ne buxhetin e vitit 2013.

Do te ishte me se e priteshme qe disa nga dukurite dhe tendencat jo pozitive si mbledhja e te ardhurave te cilat nen qeverisjen e demokrateve kane mosrealizim per periudhen 8 mujore, te orientoheshin nga kahja tjeter, ajo e permiresimit.

Masa apo shkalla e permiresimit do te vareshin shume nga shkalla e angazhimit te drejtuesve te gjenerates se re.

Per te qene te vertete duhet ti themi opinionit public se gjate 8 muajve te pare te vitit 2013, qeverisja e demokrateve krijoi nje mosrealizim ne te ardhura i cili vleresohet ne 16.2 miliard leke ose rreth 160 milion dollare. Mesatarisht i bie qe te mos kemi mbledhur rreth 2 miliard leke ne muaj.

Arsyeja ta do qe hapi i pare qe qeveria e Rilindjes do te bente do ishte ndalimi i menjehershem i renjes ne mbledhjen e te ardhurave. Kjo bindje te perforcohet kur shikon se si drejtuesit e rinj jane leshuar ndaj kontrabandes, evazionit dhe korrupsionit te cilat sipas tyre paskan shoqeruar qeverine e mepareshme.

Nuk mund te le ketu pa sjelle ne vemendje premtimet e zotit Rama gjate fushates elektorale, por dhe me vone, se me ardhjen e PS ne pushtet do te vije edhe fundi i mospagimit te taksave, fundi i konkurrences se pandershme, i evazionit fiskal dhe i kontrabandes.

Kur degjon angazhime te tilla nuk ka si te mos ndihesh krenar qe je pjese e ketij populli i cili po qeveriset e do te qeveriset nga nje qeveri kaq e pergjegjshme.

Por cila eshte e verteta e aktit normativ, e politikes se re te Rilindjes dhe e sjelljes se gjenerates se re te shqiptareve ndaj pares publike?

Ndersa ne 8 muajt e pare deficiti ne te ardhura eshte 16.2 miliard leke, qeveria e Rilindjes premton qe per kater muaj do ta coje ate ne 38.7 miliarde leke, pra do ta rrise edhe me 22.5 miliard leke me shume gjate nje periudhe dy here me te vogel se ajo e demokrateve. 
Me fjale te tjera ne se gjate 8 muajve te pare u krijua nje deficit prej 2 miliard leke ne muaj, qeveria e re dhe program i ri i shpetimit do te krijojne nje deficit ne te ardhura me 5.5 miliard leke ne muaj.

Instiktivisht te vjen te pyesesh vertet shqiptaret votuan ne menyre plebishitare me nje million shuplaka qe te shkojne nga e ashtuquajtura grope ne nje hon te frikshem, politike e cila ne se vazhdohet edhe gjate vitit 2014 me siguri do garantoje recesionin dhe kriza do te shtrohet kembekryq.

Perse duhet qe te bjere niveli i mbledhjes se te ardhurave dhe te grumbullojme ne buxhet 10 miliard leke me pak se ne vitin 2012? Ekonomia ne vitin 2013 do te rritet me 2% kurse ne vitin me te keq i cili ishte viti 2012 u rrit me 1.2%.

Kapacitet fiskal per te gjeneruar te ardhura ka por nuk ka deshire dhe vullnet per ti mbledhur ato pavaresisht se ne publik rrahim gjoksin dhe ne realitet veprojme ndryshe.
Ku do te shkoje ky kapacitet fiskal, te cilin edhe po ta korrektosh me ritmin e mosrealizimit te qeverise demokrate, perseri le jashte buxhetit te shtetit 150-160 milion dollare.

Ku do shkojne keto para, perse nuk do te mblidhen, kush do i marre dhe per cfare merite? 
Pergjigjet presim te na i jape qeveria e Rilindjes. Dhente zoti te mos shkojne si shperblim per ata qe ndihmuan qeverine te vije ne pushtet gjate zgjedhjeve te 23 Qershorit.
Mosmbledhja e te ardhurave kerkon zgjidhje se ndryshe me se do te paguhen rrogat dhe pensionet, me se do rikonstruktohen zyrat e kryeministrise dhe me se do funksionoje keshilli i ministrave me dy rrjeshta?

Pergjigja eshte e thjeshte: marrim borxh. E rrisim deficitin buxhetor nga 4.3% te PBB qe e la Berisha ne 6.2% te PBB. Borxhin public te cilin e kemi perdorur si gogol per te trembur njerezine gjate kater viteve te fundit e cojme nga 63% ne 69%.

Berisha e rriti borxhin publik gjashte perqind gjate kater viteve te krizes dhe nuk lame kusur pa e share. Gjashte perqind Rilindja po e rrit ne kater muaj.

Ketu vijme ne problemin e trete qe ka ky akt normativ dhe qe ka te beje me shprehjen nga e thena ne te bere sec e ndan nje mal i tere.

Qeveria e Rilindjes po i thote popullit se ata jane te pergjegjshem. Se do te shkurtojne shpenzimet, karburantin e drejtuesve, se kryeministrine do e ndertojme me pune vullnetare dhe se Toni do te vije te punoje vullnetarisht per te bere te mundur qe edhe ne te jemi pjese e BE.

Zero lek shkurtohen ne fakt ne shpenzimet operative dhe shpenzimet e ministrive. 188 miliard leke ishin shpenzimet operative ne janar 2013, 168 miliard leke jane ne aktin normativ.

16 miliard leke shkurtohen shpenzimet ne total por asnje lek nuk eshte shpenzim operativ. 6 miliard leke jane kursime ne interesat e borxhi
t te cilat vijne nga ulja e normave te interest gjate periudhes te qeverisjes se Berishes, 7 miliard leke jane shkurtime ne investimet publike dhe 3 miliard leke jane shkurtime ne buxhetin e pushtetit vendor.

Atehere ku jane politikat dhe perqasja e re e Rilindjes, ku eshte pergjegjshmeria, perse fjalet dhe veprat jane kaq te ndryshme?

Ketu vijme tek problemi i katert qe ka akti normativ. Qeveria vendos te marre edhe 22 miliard leke borxh ne nje kohe qe i kishte mundesite qe ne skenarin me liberal te mos merrte me shume se 10 miliard leke borxh.

Ky vrap i qeverise per te marre borxh, e per te shpenzuar leke, e con deficitin buxhetor ne 6.2% te PBB nga 4.3% te programuar. Investimet publike ne teresi mbeten ne nivelin e 5.5% te PBB madje edhe keto kur te realizohen.

Rrjedhimisht kemi nje diference te huamarrjes prej 0.7% ose 90 milion dollare qe shkojne per shpenzime operative. Ky veprim i qeverise se Rilindjes jo vetem qe i mungon morali, por bie ne kundershtim me nenin 57 te ligjit per sistemin buxhetor ne Republiken e Shqiperise, ligj qe kerkon 3/5 e votave dhe qe eshte miratuar me konsensus.

Ligji i mesiperm percakton qarte dhe prere se qeveria mund te marre borxh vetem per investime publike qe ne rrethanat aktuale do te thore qe 90 milion dollare borxh jane te jashteligjshem.

Nje praktike e tille nuk ka ndodhur asnjehere gjate 8 viteve te fundit. Madje ekonomia edhe ne vitet me te veshtira, si gjate periudhes 2010-2012, ka qene ne gjendje qe te mbuloje me te ardhurat te gjitha llojet e shpenzimeve si dhe nje pjese te investimeve publike.

Ne keto kushte ka vetem nje rruge per te proceduar. Qeveria duhet ta terheqe aktin, ta rishikoje ate ne menyre qe deri ne fund te vitit renja ne mbledhjen e te ardhurave te mos trefishohet ne krahasim me 8 mujorin e pare te vitit por te permiresohet.

Me pas, te rregulloje raportin investime publike deficit buxhetor ne menyre qe te respektoje rregullin fiskal te percaktuar ne ligjin organik per buxhetin e shtetit. Ne te kundert, ajo do filloje ti vere kazmen ekonomise se vendit, do te nxise palighshmerine dhe do perfundoje edhe nje here ne dyert e Gjykates Kushtetuese.

Ju Faleminderit!